" ႏွလံုးေသြးေၾကာက်ဥ္းေရာဂါ "

" ႏွလံုးေသြးေၾကာက်ဥ္းေရာဂါ "

ရင္ဘတ္ေအာင့္တာ ႏွလံုးေသြးေၾကာက်ဥ္း ေရာဂါရဲ႕ လကၡဏာတခုပါ။ တိတိက်က်ေျပာရရင္ ရင္ဘတ္အလယ္တည့္တည့္ ေနရာက ဆြဲညႇစ္ထားသလို ေအာင့္ရင္ ႏွလံုးေသြးေၾကာက်ဥ္းရဲ႕ လကၡဏာပဲ။ ေအာင့္တာနဲ႔ တြဲျဖစ္တာက ရင္တုန္၊ ေမာပန္းလြယ္တာနဲ႔ ေက်ာေခၽြးေထြက္တာ။ တခ်ိဳ႕က ေဇာေခၽြးျပန္တယ္ဆရာရယ္တဲ့။ ဒီေဇာေခၽြးျပန္ရင္ ၾကည့္တဲ့ဆရာဝန္က စဥ္းစားရၿပီ။ တခ်ိဳ႔က တေနကုန္ ဟိုက္ေနတတ္တယ္။ အထိုင္အထ မိုက္ခနဲ မူးသြားတတ္တာ၊ ဘယ္ဖက္ပခံုးကစၿပီး လက္ညွိးထိ ကိုက္တာျဖစ္ရင္ေတာ့ သတိထားပါ၊ ႏွလံုးေရာဂါျဖစ္ႏိုင္တယ္။ တခါတရံ ကုတ္က်ီးေပါင္းကေနလည္း ျဖစ္တတ္လို႔ ခြဲျခားရခက္တယ္။

အခုေခတ္မွာ ေရာဂါေတြက စံုတယ္။ မေသခ်ာရင္၊ လိုအပ္တယ္ထင္ရင္ စမ္းသပ္စစ္ေဆးမႈ လုပ္ရတယ္။ အထူးသျဖင့္ ႏွလံုးေရာဂါက အသက္နဲ႔ အနီးဆံုးျဖစ္လို႔ ပိုဂ႐ုစိုက္ရတယ္။ ႏွလံုးေရာဂါဟုတ္ မဟုတ္ လကၡဏာတခုတည္း ၾကည့္ေျပာလို႔ မရပါဘူး။ ေသခ်ာေအာင္ ေသြးစစ္၊ ဆီးစစ္၊ ဓာတ္မွန္႐ိုက္တာမ်ိဳးလုပ္ရတယ္။ အီးစီဂ်ီကေတာ့ ႏွလံုုးေရာဂါသည္တိုင္း မျဖစ္မေနလုပ္ရတယ္။  

ႏွလံုးဟာ ကိုယ္တြင္းအဂၤါေတြထဲမွာ အေရးႀကီးဆံုးပဲ။ လူတေယာက္ဟာ အသက္မရႈပဲ ေနခ်င္ေနႏိုင္ပါလိမ့္မယ္။ ႏွလံုးမခုန္ဘဲ ေနလို႔မရဘူး။ ဒါ့ေၾကာင့္ သတိလစ္ေနတဲ့ လူနာတေယာက္ လႈပ္ရွားမႈမရွိတဲ့အခါ ႏွလံုးခုန္ဖို႔ အရင္ဆံုး ဦးစားေပးလုပ္ေဆာင္ရတယ္။ တျခားေရာဂါေတြရွိရင္ေတာင္ ႏွလံုးကို ဦးစားေပး ကုရတာ ထံုးစံပဲ။ ေျပာေတာ့သာ ႏွလံုး၊ တကယ္ေတာ့ ခႏၶာကိုယ္ထဲမွာ သူက တလံုးတည္းရွိတာ။ ဒီတလံုးတည္းေသာ ႏွလံုးနဲ႔ ေသြးေၾကာေတြကို ထိန္းခ်ဳပ္ထားၿပီး ခႏၶာကိုယ္အစိတ္အပိုင္း အသီးသီးကို ပို႔ေပးရတာ။ ကားအင္ဂ်င္နဲ႔ ႏိႈင္းရင္ လူေတြ ပိုျမင္လိမ့္မယ္။ ကားမွာ အင္ဂ်င္က အေရးႀကီးသလို လူမွာလည္း ႏွလံုးက အေရးႀကီးတယ္။ ႏွလံုးက ေသြးေၾကာေတြကို လည္ပတ္ေစတယ္။ ေသြးထဲမွာ ေအာက္စီဂ်င္နဲ႔ အာဟာရဓာတ္ေတြ ပါတယ္။ သူတို႔ကို ခႏၶာကိုယ္အစိတ္အပိုင္း အသီးသီးဆိီ ေရာက္ဖို႔ ႏွလံုးက လုပ္ေဆာင္ေပးရတယ္။ 

ေသြးလည္ပတ္မႈကို စတင္သိရွိခဲ့တာ ဝီလီယံဟာေဗး ဆိုတဲ့ ပုဂၢိဳလ္ပါ။ သူက ႏွလံုးရဲ႕လုပ္ေဆာင္ပံုကို ရွင္းျပခဲ့တယ္။ ႏွလံုးက pump လို ညႇစ္ၿပီး ေသြးေတြကို ပန္းထုတ္ေပးတယ္။ အဲဒီေသြးေတြက ေသြးလႊတ္ေၾကာကေန သယ္ေဆာင္ေပးၿပီး capillaries ဆံခ်ည္မွ်င္ ေသြးေၾကာေတြ ေရာက္လာတယ္။ အဲဒီမွာ ေကာင္းတာေတြယူ၊ မေကာင္းတာေတြကို ျပန္ေပးတဲ့ျဖစ္စဥ္ ျဖစ္တယ္။ ေကာင္းတာတဆိုတာ ေအာက္စီဂ်င္ကို ေျပာတာ၊ မေကာင္းတာက ကာဗြန္ဒိုင္ေအာက္ဆိုက္။ ဆံခ်ည္မွ်င္ေသြးေၾကာက အလဲအလွယ္လုပ္တဲ့ ကာဗြန္ဒိုင္ေအာက္ဆိုဒ္ကို ျပန္သယ္လာတာက ေသြးျပန္ေၾကာ (vein) ပဲ။ သူကေန ႏွလံုးျပန္ေရာက္လာတယ္။ ႏွလံုးကလည္း ၾကာၾကာလက္မခံဘူး။ အဆုတ္ကိုသြားတဲ့ ေသြးေၾကာဆီ ပို႔ၿပီး အဆုတ္ကရႈသြင္းလို႔ ဝင္လာတဲ့ေအာက္စီဂ်င္နဲ႔ အလဲအလွယ္လုပ္တယ္။ သန္႔တဲ့ ေအာက္စီဂ်င္ပါတဲ့ ေသြးလြတ္ေၾကာက ရဲေနၿပီး မသန္႔တဲ့ ကာဗြန္ဒိုင္ေအာက္ဆိုဒ္ပါရင္ နည္းနည္းမဲေနတယ္။ အဆုတ္ရဲ႕တာဝန္က ေအာက္စီဂ်င္ကို ရႈသြင္းၿပီး ကာဗြန္ဒိုင္ေအာက္ဆိုက္ ထုတ္ဖို႔ပဲ။ ႏွလံုးက ကူညီၿပီး အလုပ္လုပ္မွ ဒီျဖစ္စဥ္က ၿပီးေျမာက္တယ္။ ခႏၶာကိုယ္လႈပ္ရွားမႈမ်ားရင္ ေသြးလိုအပ္မႈမ်ားလို႔ ႏွလံုးကလည္း ပိုလႈပ္ေပးရတယ္။ ႏွလံုးခုန္ျမန္တာနဲ႔အမွ် အနည္းနဲ႔အမ်ား အသက္ရႈျမန္လာတတ္တယ္။ 

ႏွလံုးဆိုတာ ခႏၶာကိုယ္အစိတ္အပိုင္း တခုျဖစ္လို႔ ေအာက္စီဂ်င္လိုပါတယ္။ ႏွလံုးေသြးေၾကာက်ဥ္းရင္ ႏွလံုးမွာ ေအာက္စီဂ်င္ ျပတ္ေတာက္လာပါတယ္။ ေအာက္စီဂ်င္ ျပတ္ေတာက္တဲ့ လကၡဏာက ႏွလံုးရွိတဲ့ ရင္ၫြန္႔အလယ္မွာ ေအာင့္လာတယ္။ ဒီလိုလကၡဏာ ျဖစ္လာရင္ မဟုတ္မွလြဲ၊ ႏွလံုးက ျဖစ္ဖို႔မ်ားေနၿပီ။ ဆရာဝန္နဲ႔ ျပပါေတာ့။ 

ႏွလံုးက မ်ိဳး႐ိုးနဲ႔လည္း ဆိုင္တတ္တယ္။ အသက္ (၅၀) ေက်ာ္တာနဲ႔ ျဖစ္ႏိုင္ေခ်ပိုမ်ားလာၿပီ။ အေရွ႕တိုင္းသားေတြက အေနာက္တိုင္းသားေတြထက္ ၅ ႏွစ္ ကေန ၁၀ ႏွစ္ ထိေစာျဖစ္ၾကတယ္။ ဒီထဲမွာ အေရွ႕ေတာင္အာရွေဒသေတြနဲ႔ အေနာက္ပစိဖိတ္ေဒသေတြက အေသအေပ်ာက္ ပိုမ်ားပါသတဲ့။ တကမာၻလံုးအတိုင္းအတာနဲ႔ ၾကည့္ရင္ အမ်ိဳးသားေတြက အမ်ိဳးသမီးေတြထက္ ပိုျဖစ္ၾကတယ္။ ဝင္ေငြနည္းတဲ့ႏိုငိငံသားေတြက ႏွလံုးေသြးေၾကာက်ဥ္း ပိုျဖစ္ႏိုင္ေခ်ပိုတယ္လို႔ စစ္တမ္းတခုက ဆိုပါတယ္။ ႏွလံုးေရာဂါက လူေနမႈပံုစံနဲ႔လည္း သက္ဆိုင္တတ္တယ္။ အဝလြန္သူ၊ လႈပ္ရွားမႈနည္းသူ၊ ေသြးတြင္း အဆီဓာတ္မ်ားသူဟာ အနည္းနဲ႔အမ်ား ႏွလံုးေရာဂါ ျဖစ္တတ္ၾကတယ္။ ေသြးတိုး၊ ဆီးခ်ိဳ၊ စိတ္ဖိစီးမႈမ်ားသူေတြဟာ ႏွလံုးေရာဂါျဖစ္ဖို႔ အခြင့္အလန္း ပိုမ်ားတယ္။ စိတ္ခံစားမႈ လြန္ကဲသူေတြဟာ သူမ်ားထက္ ႏွလံုးေရာဂါ ျဖစ္တတ္ပါတယ္။ 

တကယ္ေတာ့ ႏွလံုးေသြးေၾကာက်ဥ္းတဲ့အဆင့္ထိ အေၾကာင္းမဟုတ္ေသးဘူး။ ၾကာလာရင္ ေသြးေၾကာပိတ္ၿပီး ႏွလံုးႂကြက္သားပုပ္တဲ့အဆင့္ (myocardial infarction) ေရာက္လာတာ့မယ္။ ပုပ္ၿပီးသား ႏွလံုးကေတာ့ ဘယ္ေတာ့မွ ျပန္မေကာင္းေတာ့ပါ။ ဒါ့ေၾကာင့္ ႏွလံုးမပုပ္ခင္ ႏွလံုးေသြးေၾကာက်ဥ္းတဲ့အခ်ိန္မွာ ေစာေစာကုထားရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ေစာေစာသိၿပီး ကုရင္ ခံစားရတဲ့လကၡဏာအမ်ားစုက သက္သာလာပါတယ္။ 

ႏွလံုးေရာဂါသည္ေတြမွာ ႏွလံုးေသြးေၾကာ ခ်ဲ႕ေဆးေတြ အရင္ဆံုး ေပးေလ့ရွိတယ္။ ေသြးခ်ဲ႕ေဆးေတြ အမ်ိဳးမ်ိဳးရွိတယ္။ ေဆးေတြက တကယ္လည္း ထိေရာက္တယ္။ ေရာဂါခံစားရသူရဲ႕ ၇၀ရာခိုင္ႏႈန္းဟာ ဒီေဆးေပးၿပီး သက္သာသြားၾကတယ္။ အဆီေၾကာင့္ ေသြးေၾကာက်ဥ္းရင္ အဆီက်ေဆးေပးၿပီး ကုသရတယ္။ ႏွလံုးသမား အိတ္ထဲေဆာင္ထားရမယ့္ ေဆးထဲမွာ အဆီက်ေဆးေတြလည္းပါတယ္။ အဲဒီအဆီက်ေဆးေတြက ေသြးတြင္းအဆီဓာတ္ကို အဓိကခ်တာပါ။ ေသြးပ်စ္တာရွိရင္ ေသြးက်ဲေဆးေတြေပးၿပီး ေသြးခဲေၾကာင့္ ႏွလံုးမပုပ္ေအာင္ ႀကိဳတင္ကာကြယ္ႏိုင္တယ္။ ႏွလံုးအလုပ္မ်ားရင္ ႏွလံုးခုန္ႏႈန္းခ်တဲ့ ေဆးေတြနဲ႔ သက္သာေစတယ္။ ႏွလံုးကို ပိုဆိုးေစတဲ့ ေသြးတိုးေရာဂါ၊ ဆီးခ်ိဳေရာဂါေတြရွိရင္ အျမန္ဆံုးကုသပါေတာ့။ ဒီေရာဂါေတြ ေကာင္းေကာင္းထိန္းႏိုင္မွ ႏွလံုးက စိတ္ခ်ရမွာ မဟုတ္လား။ ႏွလံုးသမား အအိပ္ပ်က္ အစားပ်က္ အလႈပ္အလက္ မခံပါ၊ စိတ္ဖိစီးလို႔မရဘဲ စိတ္ေပ်ာ္ေအာင္ထားရတယ္။ ျမန္မာဇာတ္ကားေတြထဲမွာ ႏွလံုးသမား ေနရာရတယ္။ ဇာတ္နာေအာင္ သူတို႔ပဲလုပ္တတ္တယ္။ အဘြားက ဘာေရာဂါျဖစ္လို႔ ဇာတ္ေပါင္းေစတာလည္း သူတို႔ပဲ မဟုတ္လား။ တခါတရံ ဇာတ္ကို သူတို႔ကပဲ အဆံုးျဖတ္ေပးတယ္။ 

ႏွလံုးေရာဂါရွိသူတိုင္း သတိထားဆင္ျခင္ရမွာေတြ ရွိတယ္။ ပင္ပင္ပန္းပန္းအလုပ္ေတြ ေခါင္းေျခာက္စရာအလုပ္ေတြ လံုးဝ (လံုးဝ) မလုပ္ပါနဲ႔။ ဘယ္လိုမွမျဖစ္ႏိုင္ရင္ အလုပ္ေျပာင္းပါ။ ေန႔စဥ္အားကစားထဲမွာ (လမ္းလွ်ာက္တာ၊ ေအ႐ိုးဗစ္) နည္းနည္းစီ လုပ္လို႔ရတယ္။ ဝိတ္တက္ေနရင္ ဝိတ္ခ်ပါ။ အစားအေသာက္ထဲမွာ ေရွာင္စရာေတြမ်ားတယ္။ ႏွလံုးသမားေတြအေနနဲ႔ အဆီအဆိမ့္၊ ဆီးခ်ိဳသမားမွန္ရင္ အခ်ိဳ၊ ေသြးတိုးသမားေတြ အငန္ လံုးဝ ေရွာင္သင့္တယ္။ ဟင္းခ်ိဳမႈန္႔ (monosodium glutamate) ဆိုတာ ဆားဓာတ္တမ်ိဳးျဖစ္လို႔ ႏွလံုးနဲ႔ ေသြးတိုးရွိသူေတြမွာ ေရွာင္ရမယ္။ ေရာဂါသံုးမ်ိဳးလံုးရွိရင္ သံုးမ်ိဳးလံုး တတ္ႏိုင္သမွ် ေရွာင္ပါ။ ေဆးလိပ္၊ အရက္ေသာက္တတ္သူေတြ ျဖတ္ပစ္ဖို႔ ႀကိဳးစားပါ။ အထူးသျဖင့္ ေဆးလိပ္၊ ေဆးရြက္ႀကီးက အဆိုးဆံုးပဲ။ ဒီထဲမွာ အရက္နည္းနည္းဆီေသာက္တာ က်န္းမာေရးအတြက္ပါဆိုသူေတြ ရွိပါလိမ့္မယ္။ ဒါေပမယ့္ မယံုပါနဲ႔။ သူတို႔နည္းနည္းက တျခားႏိုင္ငံေတြက အရက္ခ်ိဳးဆိုသူေတြထက္ မသာရင္သာေနမယ္၊ မေလွ်ာ့ပါ။ စိတ္ဖိစီးမႈကလည္း ႏွလံုးအေပၚ သက္ေရာက္ေစလို႔ သတိထားပါ။ ကိုယ့္စိတ္ကိုျပင္၊ လိုရင္တရားမွတ္ေပါ့။ မယံုမရွိနဲ႔။  ၂၀၁၂ က အေမရိကားမွာ ေလ့လာမႈလုပ္ေတာ့ မိနစ္ (၂၀) ခန္႔ တရားက်င့္ၾကံသူဟာ  ႏွလံုးေရာဂါျဖစ္ပြားမႈ ၄၈ ရာခိုင္ႏႈန္းထိ ေလွ်ာ့နည္းေစတဲ့အေၾကာင္း နာမည္ႀကီး တိုင္းမ္ သတင္းစာက ေဖာ္ျပခဲ့ၿပီး ျဖစ္ပါတယ္။

ေဒါက္တာ ေအးမင္းထူး

Lutaw Lupyaw