တရုတ္တုိ႔ကုိ အျကိမ္ျကိမ္ေအာင္နုိင္ခဲ့သည့္ ျမန္မာစစ္ဘုရင္ ဆင္ျဖဴရွင္မင္းတရားႀကီး


(၁)
တစ္ခ်ိန္တုန္းက ျမန္မာရာဇ၀င္မွာ တိတိက်က်ေျပာရရင္ ၁၇၆၀ မွာ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ စစ္ေရး အေအာင္ျမင္ဆံုးျဖစ္တဲ႔ ဆင္ျဖဴရွင္ဘုရင္ဆိုတာ ထင္ရွားခဲ့ပါတယ္။ အဲဒီဘုရင္လက္ထက္မွာ အေလာင္းမင္းတရား လက္ထက္က မေအာင္ျမင္ခဲ႔တဲ႔ အယုဒၶယ (ထိုင္းႏိုင္ငံ) ကို ေအာင္ျမင္ခဲ႔သလို ကမၻာ့သမိုင္းမွာ နာမည္ၾကီးတဲ႔ တရုတ္က်ဴးေက်ာ္စစ္ျဖစ္တဲ႔ တရုတ္-ျမန္မာစစ္ပြဲ (Seno - Burmese War) (၄) ၾကိမ္စလံုးကို တိုက္ခိုက္ ေအာင္ျမင္ခဲ႔ပါတယ္၊

တရုတ္-ျမန္မာ ပထမစစ္ပြဲ
------------------------------------
၁၇၆၅ ခုႏွစ္ မတ္လအတြင္းမွာ ဆင္ျဖဴရွင္ မင္းတရားၾကီးဟာ အယုဒၶယကို တိုက္ခိုက္ သိမ္းပိုက္ေနတဲ႔အခ်ိန္အတြင္းမွာ အခြင့္ေကာင္းယူၿပီး တရုတ္စစ္သည္ ၃၅၀၀ က က်ဳိင္းတံုၿမိဳ႕ကို စတင္ လုပ္ၾကံလာပါတယ္။ ထိုစဥ္က ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေနမ်ဳိးသီဟပေတ့နဲ႔ ျမန္မာတပ္အင္အား ၂၀၀၀၀ ဟာ က်ဳိင္းတံုကေန ယိုးဒယားကို ခ်ီတက္ေနခ်ိန္ ျဖစ္ပါတယ္။ ဆင္ျဖဴရွင္မင္းဟာ လက္ဝဲဝင္းမွဴး  ေနမ်ဳိးစည္သူကို စစ္သည္သူရဲမ်ားႏွင့္ ခ်ီတက္ တိုက္ခိုက္ေစပါတယ္။ တ႐ုတ္တို႔က စစ္သည္မ်ား ထပ္မံျဖည့္တင္း၍ က်ိဳင္းတံုကို အထပ္ထပ္ဝန္းရံ တိုက္ခိုက္ပါတယ္။ က်ဳိင္းတံုၿမိဳ႕တြင္းက တပ္ေတြကလည္း ထြက္တိုက္တာနဲ႔ တရုတ္ေတြ ဆုတ္ခြာေျပးရပါတယ္။ တ႐ုတ္တုိ႔ေနာက္သုိ႔ ေျခရာထပ္ လုိက္လံတုိက္ခုိက္ၿပီး မဲေခါင္ျမစ္ အေရာက္တြင္ တ႐ုတ္စစ္မွဴး က်ဆုံးသြားပါတယ္။ အဲဒီစစ္ပြဲမွာ တရုတ္တို႔ဖက္မွ စုစုေပါင္း စစ္သည္ငါးေသာင္း၊ ျမင္းတစ္ေသာင္းအထိ ခ်ီတက္လာၿပီး တရုတ္ စစ္သည္တစ္ေသာင္း  က်ဆံုးခဲ့တယ္လို႔ သိရပါတယ္။ အဲဒီလို မ႐ႈမလွ ဆံုး႐ႈံးခဲ့ရတဲ့အတြက္ ယူနန္ဘုရင္ခံ  လ်ဴေစာက္ဟာ မိမိကိုယ္ကိုမိမိ အဆံုးစီရင္သြားပါတယ္။

တရုတ္-ျမန္မာ ဒုတိယစစ္ပြဲ
--------------------------------------
၁၇၆၆ မွာ ဒုတိယအၾကိမ္အေနနဲ႔ တရုတ္တို႔ဟာ ယူနန္ဘုရင္ခံသစ္ ဦးေဆာင္ၿပီး ဗန္းေမာ္ေၾကာင္းကေန ခ်ီတက္လာျပန္ပါတယ္။ ဆင္ျဖဴရွင္ဟာ တ႐ုတ္တပ္ႀကီး မေရာက္မီေလးမွာ ဗလမင္းထင္ ကြပ္ကဲေစ၍ အင္အား ေတာင့္တင္းေသာ ျမန္မာစစ္တပ္ႀကီး တတပ္ကုိ ဗန္းေမာ္ေတာင္ဘက္ရွိ ျမန္မာခံတပ္ျဖစ္ေသာ ေကာင္းတုံသုိ႔ စစ္ကူလႊတ္လုိက္ပါတယ္၊ ဗန္းေမာ္ၿမိဳ႕ကုိ ျမန္မာတုိ႔ဟာ တင္းၾကပ္စြာ ထိန္းသိမ္းျခင္း မျပဳတဲ႔အတြက္ တ႐ုတ္တုိ႔ဟာ လြယ္လင့္တကူ ဗန္းေမာ္ကုိ သိမ္းပုိက္ႏုိင္ၾကပါတယ္။ ဆင္ျဖဴရွင္ဟာ တ႐ုတ္တုိ႔ကုိ ေတြ႔ဆုံ တုိက္ခုိက္ရန္ ဝန္ႀကီး မဟာစည္သူ ကြပ္ကဲတဲ႔ စစ္တပ္ႀကီးကို ဧရာဝတီျမစ္ အေနာက္ဘက္ကမ္းမွ ခ်ီတက္ေစ၍ အျခား စစ္တပ္ႀကီး တတပ္ကုိ ဧရာဝတီ ျမစ္ေၾကာင္းမွ ေလွမ်ားျဖင့္ ေနမ်ဳိးစည္သူကုိ ကြပ္ကဲ၍ ခ်ီတက္ေစပါတယ္။ က်ိဳင္းတုံမွာ ျမန္မာ စစ္တပ္ႀကီးသည္ အႀကိမ္ႀကိမ္ ထုိးစစ္ဆင္လာတဲ့ တ႐ုတ္တုိ႔ကို စစ္ကူမ်ား ေရာက္လာသည့္တုိင္ေအာင္ ခုခံ တုိက္ခုိက္ၾကပါတယ္။ ေနမ်ဳိးစည္သူ စစ္တပ္ႀကီးဟာ ဗန္းေမာ္ကုိ ျပန္လည္သိမ္းပိုက္လုိက္ၿပီး တ႐ုတ္စစ္တပ္ကုိ ႏွစ္ဘက္ညႇပ္ၿပီး ေကာင္းတုံခံတပ္မွ ျမန္မာတပ္မ်ားက ေရွ႕မွ ထြက္တုိက္ကာ ေနမ်ဳိးစည္သူတပ္က တ႐ုတ္တုိ႔ကုိ ေနာက္ေၾကာင္းမွ တုိက္ခုိက္ပါတယ္၊ တ႐ုတ္တုိ႔က "သူတို႔ဟာ ျမန္မာတုိ႔၏ ေထာင္ေခ်ာက္တြင္းသုိ႔ က်ေရာက္၍ ေသြးထြက္သံယုိ မ်ားစြာျဖင့္ က်ဆုံးၾကသည္" ဆိုၿပီး မွတ္တမ္းမ်ားမွာ ဝန္ခံထားၾကပါတယ္။ တ႐ုတ္စစ္မွဴး ခ်ဳိဟန္ပုိင္ဟာ က်န္ေနတဲ႔ စားနပ္ရိကၡာမ်ားကို ဖ်က္ဆီးၿပီး တပ္ျပန္ဆုတ္ခဲ႔ပါတယ္။ ဧရာဝတီ အေနာက္ဘက္ ကမ္းေျခမွ ခ်ီတက္လာတဲ့ ျမန္မာ တပ္ႀကီးဟာ ဧရာဝတီျမစ္ကုိ ဝုိင္းေမာ္တြင္ ျဖတ္ကူးၿပီး ဆီမာေျမာက္ဘက္ ေယာယင္ ေတာင္တန္းမ်ားအနီးမွာ စခန္းခ်ေနတဲ့ တ႐ုတ္စစ္တပ္ကို ေအာင္ႏုိင္ ၾကျပန္ပါတယ္၊ ျမန္မာတုိ႔ဟာ တ႐ုတ္စစ္တပ္ကုိ ဖိနင္း တုိက္ခုိက္ရင္း ေနမ်ဳိးစည္သူ၏ တပ္ႏွင့္ ပူးေပါင္းၿပီး ဆက္လက္၍ စႏၵားတုိင္ေအာင္ ခ်ီတက္ၾကျပီး မဟာသီဟသူရ၏ စစ္တပ္ႀကီးနဲ႔ ပူးေပါင္း မိၾကျပန္ပါတယ္။ နယ္စပ္ရွိ တ႐ုတ္တုိ႔ရဲ႕ ခံတပ္ေတြကို ျမန္မာစစ္တပ္ႀကီးေတြက သိမ္းပုိက္ၿပီး ရွမ္း တ႐ုတ္နယ္ ရွစ္နယ္ကိုလည္း ရရွိခဲ႔ပါတယ္၊ တ႐ုတ္ မွတ္တမ္းေတြမွာ ယူနန္ဘုရင္ခံဟာ ေၾကာက္႐ြံ႕တုန္လႈပ္ျခင္းေၾကာင့္ နာမက်န္း ျဖစ္ေတာ့သည္ဟု ဆုိပါတယ္။ တရုတ္ဧကရာဇ္ ခ်င္းလံုကို ယူနန္ဘုရင္ခံဟာ တရုတ္ေတြစစ္ေရးအသာ ရွိေနတယ္ လိမ္လည္လွည့္ဖ်ားၿပီး အစီရင္ခံတဲ႔အတြက္  တရုတ္ဧကရာဇ္ဟာ အဲဒီယူနန္ဘုရင္ခံကို  ပီကင္းကိုေခၚၿပီး ကုိယ့္ကိုယ္ကို အဆံုးစီရင္ေစခဲ႔ပါတယ္။

တရုတ္-ျမန္မာ တတိယစစ္ပြဲ
--------------------------------------- အဓိကေျပာခ်င္တာကေတာ့ တတိယစစ္ပြဲမွာပါ။ ၁၇၆၇ ခုႏွစ္မွာ တရုတ္တပ္ေတြဟာ တတိယအၾကိ္မ္ ခ်ီလာျပန္ပါတယ္၊ တရုတ္ဧကရာဇ္ဟာ ယူနန္ဘုရင္ခံ ရာထူးကို ထူးခြၽန္တဲ့ မန္ခ်ဴး စစ္ဗုိလ္ခ်ဳပ္ၾကီး တဦးလို႔ အသိအမွတ္ျပဳခံရတဲ့ မင္းယြီကို ခန္႔အပ္ၿပီး စစ္သည္ ၅၀၀၀၀ ပါဝင္တဲ့ တ႐ုတ္စစ္တပ္ႀကီးကို အုပ္ခ်ဳပ္ေစပါတယ္၊ မင္ယီြဟာ သူ႔တပ္ကိုႏွစ္ပိုင္းခြဲၿပီး တစ္တပ္ကို သူကိုယ္တိုင္လိုက္ပါၿပီး သိႏၲီကို ခ်ီတက္ပါတယ္။ မင္ယီြဟာ မန္ခ်ဳးဧကရာဇ္ ခ်င္းလံုရဲ႕ သမက္ေတာ္ျဖစ္ၿပီး ကာဂ်စ္ကစၥတန္ ႏိုင္ငံၾကီးကို တိုက္ခိုက္သိမ္းပိုက္ ေအာင္ႏိုင္ခဲ႔တဲ႔အတြက္ ဘုရင္က သူ႔သမီးနဲ႔ ထိမ္းျမား လက္ဆက္ေပးထားသူ ျဖစ္ပါတယ္၊ တရုတ္သမိုင္းမွာ ထင္ရွားတဲ႔ စစ္သူၾကီးတစ္ဦး ျဖစ္ပါတယ္ဝ သိႏၲီၿမိဳ႕ကို တရုတ္တပ္ေတြက အလြယ္တကူ သိမ္းပိုက္ၿပီးတဲ႔အခါ မင္းႀကီးမဟာစည္သူ ကြပ္ကဲတဲ့ ျမန္မာတပ္ႀကီးဟာ တ႐ုတ္တုိ႔စစ္ဦးကို ဆီးႀကိဳတုိက္ခုိက္ရန္ အင္းဝ ေနျပည္ေတာ္မွ ထြက္ခဲ့ပါတယ္။ မင္းႀကီး မဟာသီဟသူရ စစ္တပ္ႀကီးဟာ ေ႐ႊစာရံကေန ျမစ္ငယ္ျမစ္ကုိ ဆန္တက္ၿပီး တ႐ုတ္တပ္ကို သိႏၷီႏွင့္ အဆက္ျဖတ္ရန္ ႀကိဳးစားပါတယ္။ ေနမ်ဳိးစည္သူကြပ္ကဲတဲ့ တတိယ ျမန္မာ့စစ္ေၾကာင္းဟာ တ႐ုတ္စစ္မွဴး အာဆင္ဂ်ီး ကြပ္ကဲတဲ့ တရုတ္တပ္ကုိ ဆီးၿပီး တုိက္ခုိက္ဖို႔ ခ်ီတက္ခဲ႔ပါတယ္။ ဂုတ္ထိပ္အရပ္မွာ မဟာစည္သူတပ္နဲ႔ မင္းယြီ၏တပ္တုိ႔ ေတြ႔ဆုံ၍ၿပီး တုိက္ပြဲျဖစ္ပြားရာ ျမန္မာတုိ႔ မ႐ႈမလွ အေရး ႐ႈံးနိမ့္ခဲ႔ပါတယ္၊ အဲဒီေနာက္မွာ တရုတ္တပ္ေတြဟာ ဆက္လက္ခ်ီတက္လာၿပီး တစ္ေၾကာင္းက ယခု၀မ္ေခါင္းရြာ (ယခု ေမၿမိဳ႕အနီးစခန္းအနီး) အထိ ေရာက္လာခဲ့သလို အင္း၀အနီးမွာရွိတဲ႔ ျမစ္ငယ္ျမစ္ကမ္း အနီးကမွ စဥ့္ကူးအထိ ေရာက္ခဲ႔ပါတယ္။ အရမ္းကို နီးကပ္တဲ႔ အေနအထားပါ။ ဆင္ျဖဴရွင္ဟာ အဲဒီအေနအထားကို သိရက္နဲ႔ ပ်ာယာခတ္မေနပဲ တည္ၿငိမ္ရင့္က်က္စြာ ရင္ဆုိင္ခဲ႔ပါတယ္။ သူ႔ေနရာမွာ အာဏာရွင္ေတြသာဆိုရင္ အခုေလာက္ဆို တရုတ္ကိုေၾကာက္ရတယ္ ဆိုတဲ႔အတိုင္း လက္နက္ခ်ၿပီး တရုတ္ျပည္အျဖစ္ ေရာက္ရွိခဲ႔တာ ၾကာေလာက္ပါၿပီ။ အဲဒီအခ်ိန္က ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ႕ ကံၾကမၼာဟာ ဆင္ျဖဴရွင္၏ ျပဳမူခ်က္ေပၚတြင္ မူတည္ခဲ႔တာပါ။ ျမန္မာ့သမိုင္းရဲ႕ အေျပာင္းအလဲၾကီးတစ္ခုကို ဆင္ျဖဴရွင္လက္ထက္မွာ ရင္ဆိုင္ခဲ႔ရတာပါ။ တခ်က္တိမ္းတာနဲ႔ တႏုိင္ငံလုံး တုန္လႈပ္ေျခာက္ျခား၍ အစည္းေျပၿပီး တ႐ုတ္လက္ေအာက္ခံ ႏုိင္ငံအျဖစ္သုိ႔ လြယ္လင့္တကူ က်ေရာက္မဲ႔ အေနအထားပါ၊ ဆင္ျဖဴရွင္ဘုရင္ဟာ ရန္သူတရုတ္တပ္မၾကီးေတြ နီးကပ္ေနတာကို တုန္လႈပ္မႈမရွိပဲ ၾကံ႕ခုိင္တဲ႔စိတ္ဓာတ္ျဖင့္ စစ္္တပ္မ်ားကုိ ျပန္လည္စုစည္းခဲ့ပါတယ္။ တရုတ္စစ္သူၾကီး မင္းယြီအေနနဲ႔သည္လည္း အခက္အခဲမ်ားကို ရင္ဆုိင္ေနရတ႔ဲအတြက္ ဆင္ျဖဴရွင္ရဲ႕ တုန္လႈပ္မႈမရွိတဲ႔ တုန္႔ျပန္မႈကို ေတြ႔ရတဲ႔အခါ အင္း၀ေနျပည္ေတာ္ကို သူ႔တပ္တစ္ခုတည္းနဲ႔ မသိမ္းပိုက္ႏိုင္ေတာ့လို႔ ယူဆလာပါတယ္။ အဲဒီလိုျဖစ္ေနတဲ႔အခ်ိန္မွာ ျမန္မာစစ္သူရဲေတြျဖစ္တဲ႔ မဟာသီဟသူရနဲ႔ တိမ္ၾကားမင္းေခါင္တုိ႔ရဲ႕ ျမန္မာတပ္ႀကီးေတြဟာလဲ တ႐ုတ္စစ္တပ္အခ်င္းခ်င္း မဆက္မိေအာင္ အဆက္အသြယ္ျဖတ္ၿပီး တရုတ္စစ္ကူတပ္နဲ႔ ရိကၡာေထာက္တပ္မ်ားကို ဟန္႔တား ျဖတ္ေတာက္ထားလိုက္ပါတယ္၊ မင္းယြီ၏ စစ္တပ္ႀကီးဟာ ေရွ႕သို႔တုိး၍သာ ခ်ီတက္လ်က္ရွိတဲ႔အခ်ိန္ ရိကၡာမ်ား အေရးတႀကီး လုိ၍ေနတဲ႔အခ်ိန္မွာမွ မင္းယြီ၏တပ္ကို ရိကၡာမ်ား အေရာက္ပုိ႔ဖို႔ အျပင္းခ်ီတက္ ထုိးေဖာက္လာတဲ့ တ႐ုတ္ရိကၡာေထာက္ စစ္ကူတပ္ေတြဟာ ျမန္မာတုိ႔ရဲ႕ ဖိႏွိပ္မႈကို မခံရပ္ႏုိင္ဘဲ သီေပါသုိ႔ ဆုတ္ခြာသြားၿပီး အဲဒီကေနမွ လား႐ႈိး၊ သိႏၷီ တုိင္ေအာင္ ဆုတ္ခြာသြားပါတယ္။ မင္ယြီရဲ႕တပ္ဟာ အင္း၀ၿမိဳ႕နဲ႔ အနီးဆံုးေနရာကုိ ေရာက္လာတဲ႔အခ်ိန္မွာ ျမန္မာစစ္တပ္က အျခားစစ္မွဴး၊ စစ္ကဲတြဟာ အင္း၀ေနျပည္ေတာ္ကို ျပန္လည္ခ်ီတက္ၿပီး အကာအကြယ္ ေပးလုိၾကပါတယ္။ ဒါေပမဲ႔ မင္းႀကီးမဟာသီဟသူရက "ေနာက္ထပ္ တ႐ုတ္စစ္ကူနဲ႔ ရိကၡာတပ္ မေရာက္ရန္သာလွ်င္ အဓိက အေရးထားရမယ္"လို႔ ျပတ္သားစြာ အမိန္႔ေပးခဲ႔တဲ႔အတြက္ ျမန္မာတပ္ေတြဟာ စုစည္းမိသြားပါတယ္။ စစ္သူရဲ ေနမ်ဳိးစည္သူဟာ က်ိဳင္းတံုကေန မဟာသီဟသူရ စစ္တပ္ႀကီးႏွင့္ လာေရာက္ ပူးေပါင္းပါတယ္။ ၿပီးေတာ့ သိႏၲီကို ျမန္မာတပ္ႏွစ္တပ္ ေပါင္းၿပီး အျပင္းတုိက္တဲ႔အခါ သိႏီၲမွာရွိေနတဲ႔ တ႐ုတ္စစ္မွဴးႀကီး တာဆင္ဂါးဟာ ထိတ္လန္႔မႈ ျပင္းျပၿပီး မိမိလည္မ်ဳိကို ဓားျဖင့္လွီး၍ အဆုံးစီရင္လုိက္ပါတယ္။ အဲဒီေနာက္ပိုင္းမွာ မင္းယြီရဲ႕ စစ္တပ္ၾကီးပဲ က်န္ပါေတာ့တယ္။ ျမန္မာေတြအဖို႔ တစ္ရန္ ေအးသြားတဲ႔အတြက္ မင္းယြီဘက္သုိ႔ ဦးလွည့္ ႏုိင္ပါေတာ့တယ္။ မင္းယီြဟာ သူ႔အေၾကာင္းသူသိၿပီး အင္းဝၿမိဳ႕ေတာ္သို႔ ခ်ီတက္ျခင္းမျပဳေတာ့ဘဲ စစ္တပ္ႀကီးကို ဆုတ္ခြာခဲ့ပါတယ္။ မင္းယြီဟာ သူ႔ရဲ႕ ရိကၡာေထာက္ တပ္မ်ားကို ျဖတ္ေတာက္ခဲ့ေသာ ျမန္မာတပ္ႀကီးဟာ သူ႔တပ္ရဲ႕ စစ္ေနာက္ေၾကာင္းဘက္တြင္ ေရာက္ေနေၾကာင္း သိတဲ႔အတြက္ လာလမ္းအတုိင္းလွည့္၍ မျပန္ဘဲ ေျမာက္ဘက္တူ႐ူသုိ႔ ဆုတ္ခြာခဲ့ပါတယ္။ ပထမပိုင္း ဂုတ္ထိပ္မွာ အေရးရံႈးနိမ့္ခဲ့တဲ႔ မဟာစည္သူဟာ သူရဲ႕စစ္တပ္ႀကီးကုိ ျပန္လည္စု႐ုံးၿပီး မင္းၾကီး မဟာသီဟသူရ တပ္မ်ားႏွင့္ ေပါင္းၿပီးေနာက္ ေတာင္တန္းမ်ားကို ေက်ာ္ျဖတ္ကာ မင္းယြီ၏ တပ္ကုိ အမီွလုိက္ပါတယ္။ မင္းယြီ၏ တပ္ႀကီးကုိ ေမာင္းလန္မွ မင္းယုသို႔ အလွည့္တြင္ ဝုိင္းမိခဲ့ၿပီး အျပင္းအထန္ တိုက္ခိုက္ခဲ႔တဲ႔အတြက္ မငး္ယြီရဲ႕တပ္ဟာ အက်အဆံုး မ်ားလာခဲ႔ပါတယ္၊ လက္ရွိ ျပင္ဦးလြင္ရွိရာေဒသမွာ ျမန္မာတပ္ေတြဟာ တရုတ္စစ္သည္အင္အား ၃၀၀၀၀ ကို ၃ ရက္လံုးလံုး အျပင္းအထန္ ေရကုန္ေရခမ္း ၀ိုင္းတိုက္ၾကတဲ႔အတြက္ တရုတ္ မင္ယြီရဲ႕ စစ္သည္အင္အားဟာ ၂၅၀၀ ပဲ က်န္ရွိတဲ႔အထိ ျဖစ္လာပါတယ္။ အဲဒီတိုက္ပြဲမွာ ျမန္မာစစ္သည္ေတြရဲ႕ ဓားေတြဟာ ေသြးေတြနဲ႔ လက္ေတြမွာ ေစးကပ္ၿပီး ခြါမရျဖစ္ခဲ႔တယ္လို႔ ကမၻာ႔သမိုင္းမွာ ေရးသားခဲ႔ၾကပါတယ္။ ျမန္မာတုိ႔ဟာ တ႐ုတ္တပ္ႀကီးကို ထြက္ေပါက္မရွိေအာင္ တင္းၾကပ္စြာ ပိတ္ဆုိ႔ ဝန္းဝုိင္းထားၾကတဲ့အတြက္ တရုတ္ဧကရာဇ္က သူ႔သမက္ေတာ္ မင္ယြီကို လွမ္းပို႔တဲ႔ ျပန္ဆုတ္ခြာဖို႔အမိန္႔စာေတာင္ မင္ယီြဆီကို မေရာက္ခဲ႔ပါဘူး။ ျမန္မာတပ္ေတြ အ၀ိုင္းခံရတဲ႔အခ်ိန္မွာ မင္ယြီဟာ သူရဲေကာင္းပီသစြာ သူရတဲ႔ရိကၡာကိုေတာင္ ဒဏ္ရာရတဲ႔ တရုတ္စစ္သည္ေတြကို ေကၽြးၿပီး သူကိုယ္တိုင္ကေတာ့သစ္ရြက္ေတြကိုသာ စားခဲ႔တယ္လို႔ တရုတ္ရာဇ၀င္မွာ ေရးသားခဲ႔ၾကပါတယ္။ ေနာက္ပိုင္းမွာ မင္ယြီဟာ သူရဲ႕ က်စ္ဆံမွီးကိုျဖတ္ၿပီး တရုတ္ဧကရာဇ္ထံကို ေပးပို႔ေစၿပီး သူကိုယ္တိုင္ကေတာ့ ၾကိဳးဆြဲခ် အဆံုးစီရင္ခဲ႔ပါတယ္။ အဲဒီတိုက္ပြဲမွာ ျမန္မာတပ္ေတြဟာ အင္အား ငါးေသာင္းရွိတဲ႔ တရုတ္တပ္ေတြကို ေအာင္ႏိုင္ခဲ႔ပါတယ္။

တရုတ္-ျမန္မာ စတုတၱစစ္ပြဲ
--------------------------------------
၁၇၆၉ ခုႏွစ္ ကုန္ဆုံးလုခ်ိန္မွာ တ႐ုတ္တုိ႔ဟာ နယ္စပ္မွာ ၆၀,၀၀၀ ထက္ မနည္းတဲ့ စစ္သည္မ်ားကုိ စု႐ုံးၿပီး ျပန္လည္ ၀င္ေရာက္လာပါတယ္။ စစ္မွဴးႀကီးမွာလည္း မန္ခ်ဴးအစုိးရတုိ႔ လြန္စြာ အားထားရတဲ႔ မန္ခ်ဴးလူမ်ဳိး နယ္စားႀကီး ဖူဟင္း ျဖစ္ပါတယ္။ ဖူဟင္း၏တပ္ဟာ စထြက္ကတည္းက မွားယြင္းခဲ႔ပါတယ္။ ငွက္ဖ်ားေရာဂါ ထူထပ္လွတဲ့ မုိးေကာင္းနယ္ေျမမွာ အလဟႆ လွည့္လည္၍ ႏွစ္လတုိင္တုိင္ အခ်ိန္ျဖဳန္းခဲ႔သလို ျဖစ္ခဲ႔ပါတယ္။ ျမန္မာတပ္ႀကီး မုိးေကာင္းနယ္သို႔ ေရာက္တဲ့အခါ တ႐ုတ္တုိ႔ဟာ ရာဝတီ ျမစ္ဘက္သုိ႔ ျပန္၍လွည့္ၾကပါတယ္၊ ေ႐ႊကူ ေျမာက္ဘက္တြင္ ဖူဟင္း၏ တပ္သည္ အီလယ္တူ စစ္တပ္နဲ႔ ေပါင္းမိခဲ႔ပါတယ္။ ထုိ႔ေနာက္ မန္းဝန္းမွ ခ်ီလာေသာ တပ္ႏွင့္တဖန္ ေပါင္းမိျပန္၍ ဗန္းေမာ္ကုိ တုိက္ခုိက္ သိမ္းပုိက္ခဲ႔ပါတယ္။ သို႔ေသာ္ ဗန္းေမာ္ဟာ ျမန္မာတုိ႔အဖို႔ အေရးပါ အားထားေသာ  စခန္းဌာန မဟုတ္ခဲ႔ပါ၊ ဗန္းေမာ္ကုိ သိမ္းပုိက္ၿပီးေနာက္ တ႐ုတ္တုိ႔သည္ ၿမိဳ႕တမွ် ႀကီးမားလွေသာ ခံတပ္ကုိ ေကာင္းတုံ အေရွ႕ဘက္ ၁၂ မုိင္ အကြာရွိ ေ႐ႊေညာင္ပင္ စခန္းတြင္ တည္ေဆာက္ခဲ႔ၿပီး စစ္တပ္ႏွင့္အတူ ပါလာေသာ လက္သမားမ်ားကုိ ေလွသမၸာန္ ရာေပါင္းမ်ားစြာ တည္ေဆာက္ေစ၍ ေကာင္းတုံကုိ ေလွတပ္ျဖင့္ ဝုိင္းၾကပါတယ္၊ အဲဒီေနာက္ တ႐ုတ္တုိ႔ဟာ ၾကံ့ၾကံ့ခုိင္စြာ အတင္းအမာ ခုခံေနေသာ ျမန္မာေတြရဲ႕ ေကာင္းတုံ ခံတပ္ကုိ အေျမာက္လက္နက္မ်ား စုံလင္စြာျဖင့္ ရက္သတၲပတ္ေပါင္းမ်ားစြာ အျပင္းအထန္ တုိက္ခုိက္ၾကပါတယ္။ ျမန္မာ စစ္မွဴးစစ္ကဲတုိ႔ဟာ ယခင္အတုိင္း တ႐ုတ္ ရိကၡာေထာက္ စစ္တပ္ကုိ ျဖတ္ေတာက္ရန္ စစ္တပ္ႀကီးတတပ္ ေစလႊတ္ၿပီး တ႐ုတ္တုိ႔ကုိ ဝုိင္းညႇပ္ကာ တေျဖးေျဖး ခ်ီတက္ၾကပါတယ္။ ေကာင္းတုံကို ျမန္မာ့ေရတပ္မွ အကူအညီ ေရာက္လာၿပီးေနာက္ပိုင္း တ႐ုတ္တုိ႔၏ ေလွသမၸာန္မ်ားသည္လည္း ျမန္မာတပ္၏ ထြင္းေဖာက္ျခင္းကုိ ခံၾကရပါတယ္။ ျမန္မာ့ေရတပ္ကိုလည္း တရုတ္ေရတပ္ဟာ မမွီခဲ႔ပါဘူး။ ထုိ႔ေနာက္ ေ႐ႊေညာင္ပင္ တရုတ္ခံတပ္ကို ျမန္မာတို႔ အျပင္းအထန္ ၀င္ေရာက္သိမ္းပိုက္ၿပီးေနာက္ ေ႐ႊေညာင္ပင္ ခံတပ္ကုိ ျမန္မာတုိ႔ ရသြားတဲ့အခါ တ႐ုတ္တုိ႔သည္ ေကာင္းတုံကုိ ဝန္းရံေနေသာတပ္ႏွင့္ သြားေရာက္ ပူးေပါင္းၾကပါတယ္။ ျမန္မာတို႔၏ ခံတပ္ အေျခမွာ တ႐ုတ္စစ္တပ္ဟာ အတုံးအ႐ုံး စုပုံ က်ဆုံးၾကပါတယ္။ တ႐ုတ္တုိ႔ရဲ႕ ထြက္ေပါက္ အားလုံးကုိလည္း ျမန္မာမ်ားက ပိတ္ဆုိ႔ၿပီး ျဖစ္တဲ႔အတြက္ တရုတ္ဘုရင္ဟာ စစ္ေျပၿငိမ္းဖို႔ ကမ္းလွမ္းခဲ႔ပါတယ္၊
------------------ ------------------- ------------------
(၂)
ထူးျခားတာတစ္ခုကို ေတြ႔ရပါတယ္။ တရုတ္က စစ္ေျပျငိမ္းဖို႔ ကမ္းလွမ္းတာကို ဗို္လ္ခ်ဳပ္ မဟာသီဟသူရဟာ ေရွ႕ေရးကိုေမွ်ာ္ေတြးၿပီး သေဘာတူခဲ႔ပါတယ္။ ဆင္ျဖဴရွင္ဘုရင္ရဲ႕ အမိန္႔ကို မခံယူေတာ့ဘဲ လက္ခံမိခဲ႔တာပါ။ တရုတ္ေတြ ကမ္းလွမ္းလာတဲ႔ လက္ေဆာင္ပ႑ာေတြကို ဆင္ျဖဴရွင္ဆီကို ပို႔ေပးခဲ႔ၾကပါတယ္။ အဲဒီ သတင္းကို ၾကားတာနဲ႔ ဆင္ျဖဴရွင္မင္းဟာ အမ်က္ေတာ္ ရွသြားပါတယ္။ ၿပီးေတာ့ တရုတ္ဆီကေနရရွိခဲ႔တဲ႔ စစ္ေျပၿငိမ္းေရး လက္ေဆာင္ပ႑ာေတြကို အဲဒီ မဟာသီဟသူရ စစ္တပ္ၾကီးက  အၾကီးအကဲဗိုလ္မွဴး တပ္မွဴးတို႔ရဲ႕ ဇနီးနဲ႔ မိသားစုေတြကို ရြက္ေစၿပီး သံုးရက္တိုင္တိုင္ ေနလွန္းခဲ႔တယ္လို႔ ရာဇ၀င္မွာ ေဖၚျပခဲ႔ပါတယ္။ အဲဒီလို တရုတ္ကို ရြပ္ရြတ္ခၽြံခၽြံ တိုက္ခိုက္ ေမာင္းထုတ္ႏိုင္ခဲ႔တဲ႔ သူရဲေကာင္းေတြကိုေတာင္ စစ္ေျပၿငိမ္းေရး လက္ခံၿပီး လက္ေဆာင္ပ႑ာယူတာနဲ႔ ဆင္ျဖဴရွင္ဘုရင္က ဒဏ္ခတ္ခဲ႔တယ္ဆိုရင္ အခုလို တရုတ္ကို တိုင္းျပည္ထိုးအပ္ေနတဲ႔ ျမန္မာစစ္ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေတြကိုဆိုရင္ ဆင္ျဖဴရွင္ဟာ အနည္းဆံုး ေသဒဏ္ ေပးႏိုင္ပါတယ္။
-------------------------------------------
(၃)
ေနာက္တစ္ခုက အဲဒီေလာက္အထိ ကမၻာ႔သမိုင္းမွာ ထင္ရွားခဲ႔တဲ႔ တရုတ္-ျမန္မာ စစ္ပြဲၾကီးေတြကို ဦးသန္းေရႊလက္ထက္မွာ သိသာထင္ရွားစြာ ေဖၚထုတ္ျခင္း မရွိတာကိုလဲ ေလ႔လာမိပါတယ္။ ၿပီးေတာ့ စစ္ထြက္ေတြနဲ႔ ေလာ္ဘီေတြကလဲ ကမၻာ႔သမိုင္းမွာ ထင္ရွားခဲ႔တဲ႔ တရုတ္ျမန္မာ စစ္ပြဲေတြနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး အက်ယ္တ၀င့္ သံုးသပ္ျခင္းမ်ိဳးေတြ မရွိတာကလဲ ထူးျခားပါတယ္။ ပိုဆိုးတာက ျမန္မာတရုပ္စစ္ပြဲ (၄) ၾကိမ္စလံုးမွာ ျမန္မာတပ္ေတြဟာ ဧရာ၀တီဆိုတဲ႔ ျမစ္ၾကီးကို အသံုးခ်ျပီး ခံတပ္ေတြေဆာက္၊ ေရတပ္ေတြထုတ္ျပီး တရုတ္ေတြကို ခုခံေအာင္ျမင္ခဲ႔သလို တရုတ္ႏိုင္ငံ ယူနန္ျပည္နယ္နဲ႔ ဆက္စပ္ေနတဲ႔ ျမန္မာႏိုင္ငံ ကခ်င္ေဒသနဲ႔ ရွမ္းျပည္နယ္ အေရွ႕ပိုင္းက သစ္ေတာၾကီးေတြကို အသံုးခ်ျပီး တရုတ္ျပည္ရဲ႕ စစ္တပ္ၾကီးေတြကို ထိိထိေရာက္ေရာက္ ေခ်မႈန္းခဲ႔တာ ျဖစ္ပါတယ္။ အဲဒီေတာ႔ ေမးစရာျဖစ္လာတာက အဲဒီ ဧရာ၀တီျမစ္ၾကီးနဲ႔ အဲဒီ သစ္ေတာၾကီးေတြကို တရုတ္က အခု ဘာလုပ္ေနပါသလဲ…? ဘာလုပ္ဖို႔ ႀကိဳးစားေနပါသလဲ…? ဆိုတာကိုပါ။ ဒါဟာ တရုတ္က အရင္တုန္းက ရံႈးနိမ့္ခဲ႔ရတာေတြအတြက္ အခုေခတ္မွာ ရာဇ၀င္ေၾကြး ျပန္ဆပ္ေနတယ္ ဆိုတဲ႔သေဘာလို႔ ယူဆစရာေတာင္ ရွိပါတယ္။ တရုတ္ဟာ သူတို႔ေတြ ပိုးစိုးပက္စက္ ရံႈးနိမ့္ခဲ႔တဲ႔ ရာဇ၀င္ေၾကြးကို ျပန္ဆပ္ခ်င္တဲ႔အတြက္ ျမန္မာျပည္ကို ပညာပါပါနဲ႔ ၀ါးၿမိဳၿပီး ျမန္မာႏိုင္ငံေျမာက္ဖ်ားက ေရ၊ ေျမ၊ ေတာေတာင္ေတြနဲ႔ ဧရာ၀တီျမစ္ၾကီးကုိ ဖ်က္ဆီးပစ္တာလား ဆုိတာကို အမ်ိဳးကို ခ်စ္ပါတယ္ဆိုျပီး၊ စစ္ေရးအျမင္ရွိပါတယ္ဆိုျပီး၊ ဘာမွနကန္းတစ္လံုးမွမသိတဲ႔ ေသာက္ၾကီးေသာက္က်ယ္ေျပာေနတဲ႔ နလပိန္းတုန္း လဒူေတြအေနနဲ႔ စဥ္းစားၾကေစလိုပါတယ္။

( Pa yit)

Credit-Zaw Win Naing