"Facebook မွာ စိတ္ဓာတ္လႈံ႕ေဆာ္မႈေပးတဲ့ အဆုိအမိန္႔ ကိုးကားစကားေတြကို တင္တဲ့သူေတြဟာ တကယ္တမ္းေတာ့ ဥာဏ္ရည္နိမ့္ပါးသူေတြျဖစ္"

"Facebook မွာ စိတ္ဓာတ္လႈံ႕ေဆာ္မႈေပးတဲ့ အဆုိအမိန္႔ ကိုးကားစကားေတြကို တင္တဲ့သူေတြဟာ တကယ္တမ္းေတာ့ ဥာဏ္ရည္နိမ့္ပါးသူေတြျဖစ္"

(ကိုယ္ေတြပါ ပါေနၿပီထင္တင္)

ဥာဏ္ရည္နိမ့္ပါးမႈနဲ႔ ေတြ႔ကရာ စိတ္ဓာတ္လံႈ႕ေဆာ္မႈေပးတဲ့ အဆုိအမိန္႔ေတြကို ယုံၾကည္မႈတုိ႔အၾကားမွာ ဆက္စပ္မႈရွိေနေၾကာင္း မၾကာေသးမီကျပဳလုပ္ခဲ့တဲ့ ေလ့လာမႈတစ္ခုမွာ ေတြ႔ရွိခဲ့ပါတယ္။ ဦးေဆာင္သုေတသနပညာရွင္ Gordon Pennycook က “ဒီေနရာမွာ ေလးနက္ သေယာင္ေယာင္ရွိတဲ့ အဆုိအမိန္႔ ကိုးကားခ်က္အတုေတြကို ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ အဓိကထား ေလ့လာခဲ့တာ ျဖစ္ပါတယ္။ ေလးနက္သေယာင္ရွိတဲ့ အဆုိအမိန္႔ အတု (pseudo-profound quotes) ေတြဆုိတာ တကယ္ေလးနက္ျပီး အဓိပၸါယ္နက္ရိႈင္းသေယာင္ ရွိေပမယ့္ တကယ္တမ္းေတာ့ ဘာမွအဓိပၸါယ္ မည္မည္ရရမရွိတဲ့ စကားေတြ၊ ဆုိလုိတာျဖစ္ပါတယ္” လုိ႔ ဆုိပါတယ္။

ကေနဒါႏိုင္ငံ၊ ၀ါတာလူးတကၠသိုလ္က Gordon Pennycook နဲ႔ အဖြဲ႔ဟာ ဒီအဆုိအတုေတြအေပၚ လူေတြရဲ႕ ယုံၾကည္ခ်က္ကို စမ္းသပ္ဖုိ႔အတြက္ New Age Bullsh*t Generator ဆုိတဲ့ ၀က္ဘ္ဆုိဒ္နဲ႔ Wisdom of Chopra ဆုိတဲ့ ဆုိက္ႏွစ္ခုက ၾကဳံရာက်ပန္း အဆုိအမိန္႔ေတြကို အသုံးျပဳခဲ့ၾကပါတယ္။ ထုိ႔ေနာက္မွာေတာ့ ေလ့လာမႈမွာပါ၀င္ေပးတဲ့ ေကာလိပ္ေက်ာင္းသား ၂၈၀ ဦးကို ဒီ အဆုိအမိန္႔ေတြကို အဆင့္သတ္မွတ္ခ်က္ ၁ ကေန ၅ အတြင္း ေပးခုိင္းခဲ့ပါတယ္။ အဆင့္ ၅ သတ္မွတ္ရင္ အေလးနက္ဆုံးျဖစ္ကာ အဆင့္ ၁ ကေတာ့ လုံး၀ အဓိပၸါယ္မရွိဘူးလုိ႔ သတ္မွတ္တာျဖစ္ပါတယ္။

ဒီေလ့လာမႈရဲ႕ ေတြ႔ရွိခ်က္အရ ဒီ အဆုိစကားေတြက ေလးနက္မႈရွိတယ္လုိ႔ ထင္တဲ့လူေတြမွာ ဘာသာေရးအစြဲေတြ ျပင္းထန္ျပီး၊ အေတြးအေခၚ ေကာင္းသူေတြမဟုတ္ေၾကာင္း ေတြ႔ရွိခဲ့ရကာ အဆုိၾကမ္းအဆင့္သာရွိတဲ့ လွ်ိဳ႕၀ွက္ၾကံစည္သီအုိရီ  (conspiracy theories) ေတြကို ယုံၾကည္ႏိုင္ေျခလည္း ပုိမ်ားကာ၊ သဘာ၀ကုထုံးေတြနဲ႔ သဘာ၀လြန္ ျဖစ္ရပ္ေတြကိုလည္း ယုံၾကည္ႏိုင္ေျခ ပုိမ်ားေနတာကိုလည္း ေတြ႔ရွိခဲ့ရပါတယ္။“ အေျခခံ သေဘာတရားကေတာ့ အသိဥာဏ္ပညာျမင့္တဲ့ လူေတြဆုိရင္ ဒီအဆုိအမိန္႔ေတြဟာ အလကား အဆုိအမိန္႔ေတြဆုိတာ သိသင့္ျပီး သူတုိ႔ကို ျပလုိက္တဲ့ အလကားအဆုိအမိန္႔ေတြကိုလည္း လြယ္လြယ္မယုံဘဲ၊ သံသယနဲ႔ ပုိၾကည့္သင့္ပါတယ္” လုိ႔ Pennycook က ေျပာျပခဲ့ပါတယ္။

ye wint

Credit: Trend Myanmar